جان کری، ویزر امور خارجه ایالات متحده امریکا، طی پیامی از جمهوری اسلامی ایران به دلیل آزادی هر چه سریع تر ملوانان آمریکایی، تشکر کرد، به گفته آسوشیتدپرس، وی اعلام کرد:
«مایلم تشکر خود را از مقامات ایرانی به‌دلیل همکاری آنها در حل سریع موضوع آزادی ملوانان امریکایی ابراز دارم».
ماجرای این دستگیری چه بود؟
چهارشنبه صبح بود که روابط عمومی سپاه پاسداران اعلام کرد که دو فروند شناور آمریکایی که حامل 9 ملوان مرد و یک ملوان زن بود در هنگام ورود غیر قانونی به آبهای نیلگون خلیج فارس، دستگیر شدند. این شناورهای آمریکایی در ساعت 16:30 سه‌شنبه 22 دی ماه پس از ورود به آبهای سرزمینی کشورمان، توسط واحدهای شناوری رزمی منطقه دوم نیروی دریایی سپاه توقیف و به «جزیره فارسی» منتقل شدند. این شناورها در حالی توقیف شدند که ناوگروه هواپیمابر «ترومن» امریکا در جنوب شرقی جزیره فارسی و همچنین ناوگروه هواپیمابر «شارل دوگل» فرانسه نیز در شمال شرقی جزیره فارسی در آبهای بین‌المللی گشتزنی می‌کردند. طبق اعلام خبرگزاری فارس، هرکدام از این قایق ها، مجهز به ٣ مسلسل کالیبر ٥٠ (یکی در جلوی شناور و دو تا در طرفین) است. این خبر بالافاصله پس از انتشارش به صدر اخبار جهان تبدیل شد و دو کشور ایران و آمریکا را در چند روز مانده به اجرایی شدن توافق هسته ای در آستانه تنشی مخاطره آمیز قرار داد.
فرمانده نیروی
دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در توضیح این اتفاق گفت:
«ورود 2 شناور رزمی امریکایی به آبهای ایران به‌دلیل خرابی سیستم‌های
ناوبری آنها بوده است». دریادار فدوی با بیان اینکه «این قایق‌ها حرفه‌ای عمل نکردند
ولی موقع توقیف مقاومت زیادی از خود نشان ندادند» در عین حال به تحرکات غیرحرفه‌ای
رزم‌ناو امریکایی حاضر آبهای بین‌المللی خلیج فارس اشاره داشت و افزود: «بعد از
توقیف دو قایق شنیدم که رزم‌ناو امریکایی به مدت 40 دقیقه تحرکات شناوری و هوایی
غیرحرفه‌ای انجام داده و این اقدامات مانع از آرامش وعده داده شده امریکایی‌ها شد.
البته طی 40 دقیقه مذکور نیروی دریایی سپاه با اقدامات انجام داده آرامش را به
منطقه بازگرداند». فرمانده نیروی دریایی سپاه در مورد رایزنی‌های دیپلماتیک وزیران
خارجه ایران و امریکا درباره این اتفاق گفت: «از همان ابتدای کار تماس‌های
دیپلماتیک برقرار بود و با آقای ظریف در تماس بودیم و او در جریان قضایا بود و
آقای کری نیز با ظریف تماس گرفته بود و درخواست آزادی داشته که آقای ظریف موضع قوی
و محکمی داشته و اعلام کرده که آنها در آبهای سرزمینی ما بودند و باید عذرخواهی
کنید».
در همین حال سردار
رمضان شریف، سخنگوی سپاه نیز در واکنش به این واقعه با بیان اینکه «قطعاً ایران بر
سر منافع ملی ایران با کسی شوخی نداشته و تسامحی نیز نخواهد کرد»، اظهار داشت:
«امریکایی‌ها مطمئن باشند که برخورد ما بر اساس رأفت اسلامی خواهد بود و قطعاً پس
از انجام تحقیقات، اگر مشخص شود که کار آنها عمدی نبوده برخورد دیگری صورت خواهد
گرفت اما اگر در تخلیه اطلاعاتی و گفت‌وگو با آنها مشخص شود که ورود آنها به‌منزله
انجام کارهای اطلاعاتی و کارهای بی‌ربط بوده است، قطعاً مسئولان مربوطه اقدامات
لازم را صورت خواهند داد».
برخورد دریایی ایران
و امریکا در آبهای خلیج فارس در حالی رخ داد که چند ساعت پس از آن رئیس جمهوری
امریکا قرار بود در آخرین نطق سالانه خود در دوران ریاست جمهوری ابعاد مختلف
دستاوردهای دولتش را تشریح کند. البته باراک اوباما در این نطق اشاره‌ای به
نیروهای نظامی امریکایی که در خلیج فارس بازداشت شده‌اند نکرد اما مسئولان
امریکایی تلاش کردند تا جلوی مطرح شدن گمانه‌هایی مبنی بر اینکه اقدام ایران
رویکردی خصمانه داشته است را در محافل رسانه‌ای بگیرند.
در نخستین واکنش مقامات امریکا به این حادثه، سخنگوی وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) ضمن تأیید خبر دستگیری 10 ملوان امریکایی از سوی ایران اعلام کرد که «قایق‌های توقیف شده میان کویت و بحرین حرکت می‌کردند که تماس آنها با مقر فرماندهی‌شان قطع شد». پیتر کوک همچنین اظهار کرد که «ما با ایران در تماس بوده‌ایم و به ما اطمینان داده شده که خدمه و قایق‌ها بازگردانده خواهند شد».
مقام‌های امریکایی به آسوشیتدپرس گفتند که ورود غیر قانونی ملوانان کشورشان به آبهای سرزمینی ایران به دلیل بروز مشکل فنی ای بوده است که برای یکی از قایق‌ها پیش آمده بود. بنا به گزارش منابع خارجی ملوانان بازداشت شده امریکایی بخشی از ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا در خلیج فارس هستند که اخیراً کشمکش‌هایی با ایران داشته است.
ورود ملوان ایالات متحده عمدی نبوده است!
روابط عمومی کل سپاه در اطلاعیه‌ای با اشاره به قطعیت غیرعمدی بودن ورود غیر قانونی و غیر مجاز شناورهای رزمی آمریکایی به آبهای سرزمینی ایران در خلیج فارس، از رها‌سازی تفنگداران دستگیر شده آمریکایی در آبهای بین‌المللی خبر داد.
به گزارش سپاه نیوز؛ در اطلاعیه نیروی دریایی سپاه با بیان اینکه «در شناورهای امریکایی سلاح‌های سبک و نیمه سنگین وجود داشته است» تصریح شده است: «پس از انتقال و استقرار تفنگداران دستگیر شده در محل پایگاه نیروی دریایی سپاه، بررسی‌های لازم پیرامون چرایی و چگونگی ورود غیر قانونی آنان آغاز شد و همزمان مقامات سیاسی امریکا در تماس‌های مکرر با مقامات سیاسی کشورمان با غیر عمدی خواندن اقدام شناورهای رزمی خود، آزادی تفنگداران امریکایی را درخواست کردند».
این اطلاعیه که ظهر روز چهارشنبه منتشر شد، افزوده است: «پس از بررسی‌های فنی و عملیاتی در تعامل با مراجع ذیصلاح سیاسی و امنیت ملی کشور و مشخص شدن سهوی و غیر عمدی بودن ورود شناورهای رزمی امریکا به آبهای جمهوری اسلامی ایران و عذر خواهی آنها، تصمیم به رها‌سازی آنان گرفته شد».
این اطلاعیه با تأکید بر اینکه «امریکایی‌ها متعهد شدند که دچار اشتباهات مجدد نشوند» آورده است: «تفنگداران دریایی دستگیر شده لحظاتی قبل با نظارت شناورهای رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آبهای بین‌المللی رها شدند».
در همین حال، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره آزادی 10 تفنگدار امریکایی که توسط نیروی دریایی سپاه دستگیر شده بودند، گفت: «طی بررسی‌هایی که صورت گرفت، مشخصاً امریکایی‌ها بر مبنای یک طرح از پیش تعیین شده برای اقدامات غیرمجاز مثل جاسوسی و امثال آن وارد آبهای سرزمینی نشده بودند».
سردار فدوی خاطرنشان کرد: «اینها سهواً به لحاظ از کار افتادن بعضی از سیستم‌هایشان وارد آبهای سرزمینی ما شده بودند و در ساعت 4 بعدازظهر سه‌شنبه مورد محاسبه و کنترل قرار گرفتند. آنها تقریباً مقاومت نکردند و به جزیره فارسی منتقل شدند». دریادار فدوی تأکید کرد: «بررسی‌های کاملی صورت گرفت. تعهداتی از طرف امریکایی‌ها مطرح شد و مسئولان سیاسی اینها را به اطلاع ما رساندند». فرمانده نیروی دریایی سپاه تصریح کرد: «تصمیم‌گیری نهایی هم توسط مسئولان در تهران صورت گرفت و اجرایی شد. مشخص شد برای ما که ورود آنها به آبهای سرزمینی جزیره فارسی که حدود 3 مایلی این جزیره بودند، سهوی بوده و یک برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده نبوده و به این لحاظ در یک فاصله زمانی کوتاه آنها آزاد شدند».
حسین جابر انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در توضیحی درباره دستگیری و روند آزادی تفنگداران آمریکایی در خلیج‌فارس گفت: با توجه به نزدیک شدن به روز اجرای توافق هسته‌ای برجام، تماس‌های تلفنی میان وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در این خصوص در جریان است که موضوع فوق‌العاده تفنگداران آمریکایی نیز در این تماس‌ها پی‌گیری و زمینه حل هر چه سریع‌تر آن فراهم شد. انصاری با بیان اینکه «با توجه به این که ورود عامدانه شناورهای نظامی به دریای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران نقض مقررات و قوانین کشور محسوب می‌شود، علت ورود این شناورها مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد حضور آنها در آن منطقه به علت نقص سیستم ناوبری بوده است»، افزود: «پس از توضیحات طرف آمریکایی و هماهنگی‌های لازم و اطمینان از این که ورود شناورها به دریای سرزمینی ایران اقدامی خصمانه نبوده، شناورهای مذکور به خارج از قلمرو دریایی ایران هدایت شدند». وی خاطرنشان کرد: «همکاری در جهت تسهیل دریانوردی امن بر اساس اصول حقوق بین‌الملل و برخورد انسانی با موارد فوق‌العاده، معیارهای اصلی در انجام ماموریت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان بوده و خواهد بود».
پس از آزادی 10
تفنگدار امریکایی، ارتش این کشور بیانیه‌ای درباره این اتفاق و وضعیت این نظامیان
منتشر کرد. در این اطلاعیه آمده است که 10 ملوان امریکایی پس از خارج شدن از ایران،
سالم تحت نظارت امریکا قرار گرفتند و هیچ نشانه‌ای از اینکه ملوانان در جریان
بازداشت کوتاه‌شان آسیبی دیده باشند، وجود ندارد.
این ملوانان سوار بر دو قایق فرماندهی ریورین، جزیره فارسی را ترک کردند. ملوانان پس از آن با ناو هواپیمابر امریکا منتقل شدند و دو قایق آنها توسط دیگر ملوانان به بحرین که مبدأ آنها بود، منتقل شدند. در همین حال وزیر دفاع امریکا از حل فوری مسأله بازداشت تفنگداران نیروی دریایی این کشور در آبهای خلیج فارس استقبال کرد.
همچنین به گزارش روزنامه لس‌آنجلس تایمز، اشتون کارتر وزیر دفاع امریکا، با انتشار بیانیه‌ای، ضمن تأیید بازگشت سلامت تفنگداران امریکایی گفت: «من از اینکه سربازان نیروی دریایی‌مان ایران را ترک کرده و اکنون در دستان امریکا هستند، بسیار خرسندم». رئیس پنتاگون همچنین از تلاش دیپلماتیک وزیر خارجه امریکا برای آزادسازی ملوانان قدردانی کرد. این واکنش ها در حالی است که معاون رئیس جمهور امریکا در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی بی اِس» عذرخواهی این کشور از ایران در مسأله ورود قایق های امریکایی به آب های سرزمینی ایران را رد کرد. «جو بایدن» معاون رئیس جمهورامریکا بدون اشاره به اقدام قایق های آمریکایی در نقض حریم ایران در این مصاحبه اعلام کرد: «آیا برای مشکل پیش آمده برای قایق، باید عذرخواهی کنیم؟» وی ادامه داد: «البته درخواستی نیز مبنی بر عذرخواهی نیز وجود نداشت. ایرانی ها به قایق های ما درست مانند اقدام ما در نجات قایق های ایرانی کمک کردند».
«مایلم تشکر خود را از مقامات ایرانی به‌دلیل همکاری آنها در حل سریع موضوع آزادی ملوانان امریکایی ابراز دارم».
ماجرای این دستگیری چه بود؟
چهارشنبه صبح بود که روابط عمومی سپاه پاسداران اعلام کرد که دو فروند شناور آمریکایی که حامل 9 ملوان مرد و یک ملوان زن بود در هنگام ورود غیر قانونی به آبهای نیلگون خلیج فارس، دستگیر شدند. این شناورهای آمریکایی در ساعت 16:30 سه‌شنبه 22 دی ماه پس از ورود به آبهای سرزمینی کشورمان، توسط واحدهای شناوری رزمی منطقه دوم نیروی دریایی سپاه توقیف و به «جزیره فارسی» منتقل شدند. این شناورها در حالی توقیف شدند که ناوگروه هواپیمابر «ترومن» امریکا در جنوب شرقی جزیره فارسی و همچنین ناوگروه هواپیمابر «شارل دوگل» فرانسه نیز در شمال شرقی جزیره فارسی در آبهای بین‌المللی گشتزنی می‌کردند. طبق اعلام خبرگزاری فارس، هرکدام از این قایق ها، مجهز به ٣ مسلسل کالیبر ٥٠ (یکی در جلوی شناور و دو تا در طرفین) است. این خبر بالافاصله پس از انتشارش به صدر اخبار جهان تبدیل شد و دو کشور ایران و آمریکا را در چند روز مانده به اجرایی شدن توافق هسته ای در آستانه تنشی مخاطره آمیز قرار داد.
در نخستین واکنش مقامات امریکا به این حادثه، سخنگوی وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) ضمن تأیید خبر دستگیری 10 ملوان امریکایی از سوی ایران اعلام کرد که «قایق‌های توقیف شده میان کویت و بحرین حرکت می‌کردند که تماس آنها با مقر فرماندهی‌شان قطع شد». پیتر کوک همچنین اظهار کرد که «ما با ایران در تماس بوده‌ایم و به ما اطمینان داده شده که خدمه و قایق‌ها بازگردانده خواهند شد».
مقام‌های امریکایی به آسوشیتدپرس گفتند که ورود غیر قانونی ملوانان کشورشان به آبهای سرزمینی ایران به دلیل بروز مشکل فنی ای بوده است که برای یکی از قایق‌ها پیش آمده بود. بنا به گزارش منابع خارجی ملوانان بازداشت شده امریکایی بخشی از ناوگان پنجم نیروی دریایی امریکا در خلیج فارس هستند که اخیراً کشمکش‌هایی با ایران داشته است.
روابط عمومی کل سپاه در اطلاعیه‌ای با اشاره به قطعیت غیرعمدی بودن ورود غیر قانونی و غیر مجاز شناورهای رزمی آمریکایی به آبهای سرزمینی ایران در خلیج فارس، از رها‌سازی تفنگداران دستگیر شده آمریکایی در آبهای بین‌المللی خبر داد.
به گزارش سپاه نیوز؛ در اطلاعیه نیروی دریایی سپاه با بیان اینکه «در شناورهای امریکایی سلاح‌های سبک و نیمه سنگین وجود داشته است» تصریح شده است: «پس از انتقال و استقرار تفنگداران دستگیر شده در محل پایگاه نیروی دریایی سپاه، بررسی‌های لازم پیرامون چرایی و چگونگی ورود غیر قانونی آنان آغاز شد و همزمان مقامات سیاسی امریکا در تماس‌های مکرر با مقامات سیاسی کشورمان با غیر عمدی خواندن اقدام شناورهای رزمی خود، آزادی تفنگداران امریکایی را درخواست کردند».
این اطلاعیه که ظهر روز چهارشنبه منتشر شد، افزوده است: «پس از بررسی‌های فنی و عملیاتی در تعامل با مراجع ذیصلاح سیاسی و امنیت ملی کشور و مشخص شدن سهوی و غیر عمدی بودن ورود شناورهای رزمی امریکا به آبهای جمهوری اسلامی ایران و عذر خواهی آنها، تصمیم به رها‌سازی آنان گرفته شد».
این اطلاعیه با تأکید بر اینکه «امریکایی‌ها متعهد شدند که دچار اشتباهات مجدد نشوند» آورده است: «تفنگداران دریایی دستگیر شده لحظاتی قبل با نظارت شناورهای رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آبهای بین‌المللی رها شدند».
در همین حال، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره آزادی 10 تفنگدار امریکایی که توسط نیروی دریایی سپاه دستگیر شده بودند، گفت: «طی بررسی‌هایی که صورت گرفت، مشخصاً امریکایی‌ها بر مبنای یک طرح از پیش تعیین شده برای اقدامات غیرمجاز مثل جاسوسی و امثال آن وارد آبهای سرزمینی نشده بودند».
سردار فدوی خاطرنشان کرد: «اینها سهواً به لحاظ از کار افتادن بعضی از سیستم‌هایشان وارد آبهای سرزمینی ما شده بودند و در ساعت 4 بعدازظهر سه‌شنبه مورد محاسبه و کنترل قرار گرفتند. آنها تقریباً مقاومت نکردند و به جزیره فارسی منتقل شدند». دریادار فدوی تأکید کرد: «بررسی‌های کاملی صورت گرفت. تعهداتی از طرف امریکایی‌ها مطرح شد و مسئولان سیاسی اینها را به اطلاع ما رساندند». فرمانده نیروی دریایی سپاه تصریح کرد: «تصمیم‌گیری نهایی هم توسط مسئولان در تهران صورت گرفت و اجرایی شد. مشخص شد برای ما که ورود آنها به آبهای سرزمینی جزیره فارسی که حدود 3 مایلی این جزیره بودند، سهوی بوده و یک برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده نبوده و به این لحاظ در یک فاصله زمانی کوتاه آنها آزاد شدند».
حسین جابر انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در توضیحی درباره دستگیری و روند آزادی تفنگداران آمریکایی در خلیج‌فارس گفت: با توجه به نزدیک شدن به روز اجرای توافق هسته‌ای برجام، تماس‌های تلفنی میان وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در این خصوص در جریان است که موضوع فوق‌العاده تفنگداران آمریکایی نیز در این تماس‌ها پی‌گیری و زمینه حل هر چه سریع‌تر آن فراهم شد. انصاری با بیان اینکه «با توجه به این که ورود عامدانه شناورهای نظامی به دریای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران نقض مقررات و قوانین کشور محسوب می‌شود، علت ورود این شناورها مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد حضور آنها در آن منطقه به علت نقص سیستم ناوبری بوده است»، افزود: «پس از توضیحات طرف آمریکایی و هماهنگی‌های لازم و اطمینان از این که ورود شناورها به دریای سرزمینی ایران اقدامی خصمانه نبوده، شناورهای مذکور به خارج از قلمرو دریایی ایران هدایت شدند». وی خاطرنشان کرد: «همکاری در جهت تسهیل دریانوردی امن بر اساس اصول حقوق بین‌الملل و برخورد انسانی با موارد فوق‌العاده، معیارهای اصلی در انجام ماموریت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان بوده و خواهد بود».
این ملوانان سوار بر دو قایق فرماندهی ریورین، جزیره فارسی را ترک کردند. ملوانان پس از آن با ناو هواپیمابر امریکا منتقل شدند و دو قایق آنها توسط دیگر ملوانان به بحرین که مبدأ آنها بود، منتقل شدند. در همین حال وزیر دفاع امریکا از حل فوری مسأله بازداشت تفنگداران نیروی دریایی این کشور در آبهای خلیج فارس استقبال کرد.
همچنین به گزارش روزنامه لس‌آنجلس تایمز، اشتون کارتر وزیر دفاع امریکا، با انتشار بیانیه‌ای، ضمن تأیید بازگشت سلامت تفنگداران امریکایی گفت: «من از اینکه سربازان نیروی دریایی‌مان ایران را ترک کرده و اکنون در دستان امریکا هستند، بسیار خرسندم». رئیس پنتاگون همچنین از تلاش دیپلماتیک وزیر خارجه امریکا برای آزادسازی ملوانان قدردانی کرد. این واکنش ها در حالی است که معاون رئیس جمهور امریکا در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی بی اِس» عذرخواهی این کشور از ایران در مسأله ورود قایق های امریکایی به آب های سرزمینی ایران را رد کرد. «جو بایدن» معاون رئیس جمهورامریکا بدون اشاره به اقدام قایق های آمریکایی در نقض حریم ایران در این مصاحبه اعلام کرد: «آیا برای مشکل پیش آمده برای قایق، باید عذرخواهی کنیم؟» وی ادامه داد: «البته درخواستی نیز مبنی بر عذرخواهی نیز وجود نداشت. ایرانی ها به قایق های ما درست مانند اقدام ما در نجات قایق های ایرانی کمک کردند».
